Ο δήμαρχος Γ. Μπουτάρης παρέδωσε τη Θεσσαλονίκη στα νύχια της Παγκόσμιας Τράπεζας

της Άννας Σεμερτζίδου – Μπαλούμη*

Το θέμα της υπογραφής μνημονίου συνεργασίας με την Παγκόσμια Τράπεζα δεν είναι καινούργιο. Απασχολούσε φανερά εδώ και δύο χρόνια, από το Μάιο του 2015, τη διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης. Προηγήθηκαν πολλές επαφές μεταξύ του Δημάρχου και των στελεχών του διεθνούς οργανισμού στην Ουάσιγκτον και στη Θεσσαλονίκη. Η συνεργασία αυτή ήταν αναμενόμενη ήδη από το 2014, όταν η Θεσσαλονίκη ‘’επιλέχτηκε‘’ –διάβαζε έκανε αίτηση- να ενταχθεί στο Δίκτυο των 100 Ανθεκτικών Πόλεων, πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ροκφέλερ μέσω της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Α.Ε. Η Παγκόσμια Τράπεζα είναι ειδικός συνεργάτης του Δικτύου και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο.

Περί της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Α.Ε. (Μ.Α.Θ. Α.Ε.)

Όταν, λοιπόν, πρόεδρος της  Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Α.Ε. (Μ.Α.Θ. Α.Ε.) έγινε ο σημερινός αντιδήμαρχος Τουριστικής Ανάπτυξης & Δημοσίων Σχέσεων Σπύρος Πέγκας, αιτήθηκε την ένταξη της πόλης στο Δίκτυο των Ανθεκτικών πόλεων, κάτι που παρουσιάστηκε ως επιλογή του Ιδρύματος Ροκφέλερ, γιατί ‘’διέγνωσε‘’ τις αναπτυξιακές δυνατότητες της πόλης και καταγοητεύτηκε. Η Μ.Α.Θ. Α.Ε. είναι μια πολυμετοχική/διαδημοτική εταιρεία, η οποία ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1994 με τον τίτλο ‘’Φυσικό Αέριο Μακεδονίας Α.Ε.’’ με στόχο την κατασκευή, λειτουργία και εκμετάλλευση δικτύων φυσικού αερίου. Μετά τον ερχομό του νέου δημάρχου Γ. Μπουτάρη, το 2011 μετονομάστηκε σε Μ.Α.Θ. Α.Ε. Το 2013, παρόλο που ήταν ζημιογόνος εταιρεία, ο Δήμος Θεσσαλονίκης κάλυψε το σύνολο της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της διαδημοτικής εταιρείας, αποκτώντας 4.093 νέες μετοχές έναντι 360.000 ευρώ. Μέτοχοι της εταιρείας, εκτός από το Δήμο Θεσ/νίκης, είναι άλλοι 10 Δήμοι της πόλης και της περιοχής. Ο Δήμος Θεσ/νίκης κατέχει σήμερα το 67,55% του ποσοστού της. Οι οικονομικοί πόροι της προέρχονται, όπως αναφέρεται, από την παροχή υπηρεσιών σε δημοτικούς φορείς, όπως το ΥΜΑΘ, η ΚΕΔΗΘ (Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου), ο Δήμος Θεσσαλονίκης, και από τη διαχείριση του μετοχικού κεφαλαίου. Ο τζίρος της για τα έτη 2012-2014 ήταν 615.259 ευρώ και οι ζημιές της 257.714 ευρώ. Ίσως αυτό να εξηγεί και την απόφαση για συνεργασία με το Ιδρυμα Ροκφέλερ. Από τότε που εντάχθηκε στο Δίκτυο των Ανθεκτικών Πόλεων, δραστηριοποιείται στο σχεδιασμό, την προώθηση και το συντονισμό έργων αστικής, κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής ανθεκτικότητας σε μητροπολιτικό επίπεδο. 

 

Και ερχόμαστε τώρα στην 9^η τακτική συνεδρίαση του Δ.Σ. του Δήμου Θεσ/νίκης στις 25 Μαϊου 2017, όπου ζητήθηκε από τους δημοτικούς συμβούλους να υπερψηφίσουν το μνημόνιο συνεργασίας του Δήμου με την Π.Τ., κάτι που δεν είχε συμβεί στην προηγούμενη συνεδρίαση, με τους περισσότερους δημοτικούς συμβούλους να μιλάνε για κακή μετάφραση του κειμένου, λες και αυτό ήταν το διακύβευμα. Τονίστηκε σε όλους τους τόνους πως δεν πρόκειται για χρηματοδότηση. Όπως αναφέρθηκε, η συμφωνία περιλαμβάνει παροχή τεχνογνωσίας για το βέλτιστο τρόπο διαχείρισης δύο θεματικών:

1. Σχετικά με θέματα διαχείρισης καταστροφών, φυσικών και ανθρωπογενών.

Ποια είναι τα επίπεδα τρωτότητας της πόλης και  πόσο ανθεκτική μπορεί να γίνει; Για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας θα εκπονηθούν μελέτες αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και μείωσης του χρόνου ανταπόκρισης των δημοτικών υπηρεσιών πολιτικής προστασίας. Θα δημιουργηθούν πληροφοριακά συστήματα διαχείρισης κινδύνου. Ο Δήμος έχει αναβαθμίσει τις ηλεκτρονικές του υπηρεσίες, στις οποίες συμπεριέλαβε ολοκληρωμένη πλατφόρμα υποδομής Γεωχωρικών πληροφοριών (GIS Thessaloniki). Η υποδομή αυτή σε συνεργασία με υποδομές άλλων φορέων, όπως ΔΕΗ, ΕΥΑΘ, ΤΕΙ, ΙΤΣΑΚ (Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας και Αντισεισμικών Κατασκευών), θα αποτελέσει ένα εργαλείο βάσης πάνω  στο οποίο θα δουλέψουν οι ειδικοί της Π.Τ. Θα συγκεντρώσουν και θα συμμαζέψουν όλα τα δεδομένα. Να σημειωθεί πως οι σύμβουλοι έχουν το ακαταδίωκτο από τυχόν ποινικές ευθύνες! Για ποιο λόγο άραγε; Για παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας; Και όλοι αυτοί θα εργαστούν δωρεάν;

2. Δεύτερη θεματική είναι η εκπόνηση μελέτης για την καλύτερη αξιοποίηση του παράκτιου μετώπου της πόλης, από την α’ προβλήτα ως τον Κελλάριο Κόλπο. Θα προηγηθεί ανάλυση των αναγκών και θα υποστηριχτεί ο Δήμος, ώστε να πάρει πίσω χαμένα ακίνητα της παραλίας.

Η υπεύθυνη αντιδήμαρχος Αστικής Ανθεκτικότητας κ.Λίνα Λιάκου δήλωσε και πάλι πως δεν τίθεται θέμα χρημάτων, αλλά υπάρχει αδυναμία συντονισμού στην πόλη, καθώς πολλοί οργανισμοί και εταιρείες δεν δίνουν τα δεδομένα τους στο Δήμο έτσι ώστε να εκπονήσει μελέτες αναγκαίες για τη θωράκιση της πόλης και τα έργα εκμετάλλευσης του παράκτιου μετώπου.

Για τους λόγους αυτούς ο δήμαρχος και οι συνεργάτες του έκριναν απαραίτητο να φέρουν στην πόλη την Παγκόσμια Τράπεζα, ερήμην των πολιτών της, όταν ήδη είναι εδώ το δίδυμο αδερφάκι της το ΔΝΤ. Ακόμη και να δεχθούμε πως μία τράπεζα με παγκόσμιο  εκτόπισμα θέλησε να βοηθήσει από συμπάθεια έναν πελαγωμένο από έλλειψη χρηματοδότησης Δήμο, είναι οικτρό η  Αυτοδιοίκηση να παραδέχεται την ανικανότητά της να διαχειριστεί περιπτώσεις εκτάκτων συνθηκών και να μην είναι ικανή να εκπονήσει μια μελέτη ανάπτυξης του παραλιακού μετώπου. Το εξειδικευμένο προσωπικό υπάρχει, μελέτες για σεισμούς έχουμε σε αφθονία, λόγω του μεγάλου σεισμού του 1978.

Εκείνο που γνωρίζουμε είναι πως ο Δήμαρχος αναζητά ρευστότητα  από τα Δημοτικά ομόλογα, στα οποία είναι ειδική η Παγκόσμια Τράπεζα, για να χρηματοδοτήσει μια σειρά έργων που εντάσσονται στο αναπτυξιακό πλάνο ‘’Θεσσαλονίκη 2030, ανθεκτική πόλη’’. Ο σχεδιασμός αυτός αναφέρεται σε τόσο φιλόδοξους στόχους, στους οποίους ένας υπερδανεισμένος Δήμος είναι αδύνατον να ανταποκριθεί χωρίς νέο δανεισμό. Οι στόχοι της στρατηγικής για την Αστική Ανθεκτικότητα, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν ηλεκτροκίνητα οχήματα, έξυπνη αστική εφοδιαστική αλυσίδα, πισίνες και τεχνητές παραλίες στο Θερμαϊκό, πάρκα τσέπης, αστικές αναπλάσεις, πράσινα δώματα και κρεμαστούς κήπους, κήπους βροχής στα πεζοδρόμια,  συνεργασία με την ΕΥΑΘ προς επεξεργασία λυμάτων για την παραγωγή ενέργειας, εργοστάσια καύσης επικίνδυνων και μη απορριμμάτων, υδατοδρόμιο, ποδηλατικές διαδρομές, ενιαία αρχή μεταφορών και άλλα φαραωνικά οράματα…

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης είναι χρεωμένος και υπερδανεισμένος ήδη. Ενώ στα τέλη Αυγούστου του 2016 ο συνολικός δανεισμός του έφτανε τα 25 εκατ. ευρώ, πριν λίγους μήνες δανείστηκε άλλα 20 εκατ. από την ΕΤΕΠ. Σειρά έχει ο δανεισμός από την Π.Τ. με τη μορφή  δημοτικών ομολόγων τα οποία εκδίδονται από Δήμους, έχουν το ρίσκο τους όπως τα κρατικά και επιτόκιο 5%. Για να γίνει αυτός ο δανεισμός,  πρέπει με ένα καλό πρόσχημα να μπει πρώτα η Τράπεζα σύμβουλος στη διοίκηση του Δήμου. Μετά τα πράγματα θα πάρουν το δρόμο τους. Αυτές οι δυσάρεστες ως τραγικές επιλογές δεν έρχονται μονομιάς. Θέλουν ένα χρονικό περιθώριο ωρίμανσης.

Τα δημοτικά ομόλογα για να είναι επιτυχημένα, απαιτούν εύρωστους οικονομικά κατοίκους και παραγωγική οικονομία. Εμείς είμαστε ήδη χρεοκοπημένοι και η κατάσταση βαδίζει προς το χειρότερο. Επομένως, αν συμβεί αυτό, η Π.Τ. θ’ αφήσει κρανίου τόπο πίσω της. Το Πουέρτο Ρίκο χρεοκόπησε και περιμένει αναδιάρθρωση χρέους στην αγορά δημοτικών ομολόγων ύψους 3,8 τρισ. δολαρίων! Το Ντιτρόιτ στην Αμερική επίσης χρεοκόπησε, και ο Δήμος χρωστά 12 δισ. δολάρια σε δημοτικά ομόλογα!

Γενικότερα, εκτός από τα παραδείγματα αυτά, ο παγκόσμιος αυτός οργανισμός, η Παγκόσμια Τράπεζα, είναι πασίγνωστος για τις ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επιβάλλει στις δανειζόμενες χώρες. Ιδρύθηκε το 1944 μαζί με το ΔΝΤ, μετά τη διάσκεψη Μπρέτον Γουντς, με διακηρυγμένο σκοπό να μειώσει τη φτώχεια στον κόσμο, παρέχοντας τεχνική και οικονομική βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες, χρηματοδοτώντας υποδομές, σχολεία και άλλα αναπτυξιακά έργα. Από τα αποτελέσματα των επεμβάσεών της Π.Τ. σε διάφορες χώρες, βλέπουμε πως εργάζεται περισσότερο για την είσοδο των πολυεθνικών και τη διεθνοποίηση του κεφαλαίου.

Μπαίνοντας η Σομαλία στη «θαλπωρή» της Παγκόσμιας Τράπεζας, τη δεκαετία του 1980, γνώρισε τη μεγαλύτερη επισιτιστική κρίση στην ιστορία της , με αποτέλεσμα πολλές χιλιάδες θανάτους από πείνα, καθώς πάρθηκαν τέτοια μέτρα που οδήγησαν στη διάλυση του αγροτικού τομέα της χώρας, για να αναγκαστεί να εισάγει τρόφιμα από τις πολυεθνικές. Με παρόμοιο τρόπο, η ασιατική κρίση που έπληξε τη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες και την Ινδονησία το 1997 λόγω των πολιτικών που επέβαλε στις χώρες αυτές το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, οξύνθηκε ακόμη περισσότερο και οδήγησε σε πτώχευση πολλές ντόπιες επιχειρήσεις, το δημόσιο τομέα σε χρεοκοπία, την παραγωγική δραστηριότητα σε αδράνεια.

Τελειώνοντας, θέλουμε να τονίσουμε πως, όταν ακόμη και η Τοπική Αυτοδιοίκηση εκχωρεί εξουσίες σε υπερεθνικούς οργανισμούς που εργάζονται για την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου των τραπεζών και των πολυεθνικών, δεν έχεις τίποτε καλό να περιμένεις. Τη στιγμή που ο Ελληνικός λαός υποφέρει από τα βάρβαρα οικονομικά μέτρα του ΔΝΤ και του ESM, η επιβάρυνση της Παγκόσμιας Τράπεζας θα είναι τεράστια, με άγνωστες προεκτάσεις. Η επιλογή Μπουτάρη θεωρείται καταστροφική.

*Η Άννα Σεμερτζίδου – Μπαλούμη είναι μέλος του συντονιστ. του ΕΠΑΜ Τ.Ο. Θεσσαλονίκης.